SICAK HAVA ŞARTLARINDA BETON DÖKÜMÜ

TS 1248Ortalama hava sıcaklığı artarda üç gün süre ile 30o C ‘ nin üzerinde bulunduğu süredeki hava durumunu “ aşırı sıcak hava” olarak tanımlamaktadır.TS 1247Normal havalarda beton döküm sıcaklığı +5 ila +30 o C olarak tanımlanmaktadır.TS EN 206-1Teslim anındaki taze beton sıcaklığı (sapma sınırları verilerek) KULLANICI ile İMALATÇI arasında belirlenebilir.STANDART EN DÜŞÜK TAZE BETON SICAKLIĞINI +5 °C OLARAK ÖNGÖRMEKTEDİR.EN UYGUN BETON DÖKÜM SICAKLIĞI 15-20 °C ‘ KABUL EDİLEBİLİR.Sıcak Havanın Taze Betona EtkileriKarışım suyu artar.Çökme değeri kaybı daha fazla olur.Beton ısısı (hidratasyon) yükselir.Beton prizini daha kısa sürede alır.Plastik rötre (büzülme) çatlakları artar.Hava sürüklenmiş betonlarda hava miktarı zor kontrol edilir.Sıcak havanın sertleşmiş betona etkileriİlk günlerde dayanım hızlı artar ancak 28 günlük mukavemetleri daha düşük olur.Daha çok su katıldığından gözenekli ve su geçirimliliği yüksek bir beton elde edilir.Beton soğuduktan sonra sıcaklık farkı olacağından betonun çatlama eğilimi artarRötre daha fazla olur.ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLERHidratasyon ısısı düşük çimentolar kullanmakBetonu oluşturan malzemelerin soğutulmasıKatkı maddelerinin kullanılmasıSuyun buharlaşarak kaybolmasını engelleyecek önlemler alınmasıDirek güneş ışığının betonla temasının kesilmesiDöküm öncesi kalıp ve donatının soğutulmasıKolonların ıslak çuvalla sarılmasıKürlemede geç kalınmamasıRüzgar etkisinin azaltılmasıPriz geciktirici kimyasal katkıların kullanılmasıKür işleminin mümkün olan en kısa sürede başlatılmasıBETONUN YERLEŞTİRİLMESİElle (şişleyerek, tokmaklayarak) sıkıştırmaMekanik yöntemlerle sıkıştırmaMekanik Yöntemlerle SıkıştırmaVibrasyon uygulayarak sıkıştırma,Santrifüj ( merkezkaç ) kuvveti yardımıyla sıkıştırma,Düşme masaları vasıtasıyla sıkıştırma,Mekanik olarak çalışan tokmaklayıcılarla sıkıştırma,Betonun yüzeyine statik basınç yükü uygulayarak sıkıştırma.Vibrasyon uygulayarak sıkıştırmaİçten titreticiler ( dalıcı vibratörler )Dıştan titreticiler ( kalıp vibratörleri )Yüzey titreticiler ( satıh vibratörleri)-Taze betonun yerleştirilmesi işlemi tabakalar halinde yapılmalıdır. Beton tabakasının derinliği 50 - 60 cm ‘ den fazla olmamalıdır.Beton tabakasının derinliği kullanılacak olan vibratörün dalıcı ucunun uzunluğunu geçmemelidir.Vibratörün dalıcı ucu en üsteki taze beton tabakasının tüm derinliğine hatta bir önceki tabakaya birkaç cm girecek şekilde daldırılmalıdır.Vibratörün daldırılacağı ucunun arasındaki uzaklık genel olarak 40-50 cm civarındadır ve 75 cm’ yi geçmemelidir.Dalıcı uç beton kalıbının yan duvarlarına çok yakın olarak daldırılmamalıdır.Dalıcı uç taze beton içerisinde çok kısa veya çok uzun süre ile tutulmamalıdır. Normal süre 5-15 sn kadardır.Dalıcı ucun taze beton içerisinden dışarı çıkartılma işlemi yavaşça (saniyede 5-10cm hızla) yapılmalıdır.Çok akıcı kıvamdaki betonlara vibrasyon yapılmamalıdır. Aksi halde segregasyon olur.vibrasyon esnasında vibratörün donatılara temasını önlemek gerekir.Vibratörün dalıcı ucu kesinlikle betonu yaymak amacıyla kullanılmamalıdır.
KENDİNDEN SIKIŞAN BETON (VİSKO BETON)
Bilindiği gibi çökme değeri, su/çimento oranı, ilave su, betonun yerleştirilmesi, sıkıştırılması, donatı aralarına yeterli ölçüde betonun girmesi son derecede önemlidir ve uygun yapılmazlarsa betonun mukavemeti %50’ lere varan dayanım kayıplarına uğrar. Kendinden yerleşen beton bizleri bu sıkıntılardan kurtarmış gibi görünüyor. İlave su gerektirmeyen donatı aralarına rahatlıkla girebilen ve vibrasyona ihtiyaç duymayan bu yeni yapı elemanı ilk bulgulara göre oldukça yüksek dayanımlara ulaşıyor.Genel mantığı, düşük su/çimento, (mineral katkı, uçucu kül gibi),daha ince daneli agrega ve hiper akışkanlaştırıcı kimyasal katkı olan kendinden yerleşen betonlar. Basit yüzey bitirme işlemi, vibratör kullanılmaması gibi nedenlerle zamandan ve işçilikten tasarruf sağlıyor.İşçinin daha az müdahalesini gerektiren bu betonlar işçilik hatalarını da en aza indiriyorlar (Resim 16)NORMAL HAVA ŞARTLARINDA BETON DÖKÜMÜBetonun döküleceği nokta yerleştirileceği yer olmalıdır.Betonu bir bölgeye dökerek çekmek veya aktarmak yöntemiyle yerleştirileceği bölgeye taşınmasından kaçınılmalıdır.Beton döküldüğü bölgeden en fazla 3 m ye kadar yayılabilir.Yerleştirilecek beton özellikle döşeme ve yol betonlarında önce bir bölgeye yığılıyor daha sonra yayılmaya çalışılıyor.Bu uygulamadan kaçınılmalıdır.Beton yatay tabakalar halinde dökülmelidir. Her bir tabakanın kalınlığı15-30cm olmalıdır. Tabaka kalınlığı her bölgede eşit ve homojen olmalıdır. Kolon ve perde gibi elemanlarda tabaka kalınlığı 30-45cm olmalıdır. Barajlar gibi diğer kütle betonlarında bu kalınlıklar artabilir.Beton daima kalıpların ortasına dökülmelidir. Kalıp yanlarına çarpan beton ayrışır.Pompa hortumunu mümkün olduğu kadar kalıp tabanına indirin. Bu durum betonun ayrışmasını engeller. Taze beton yüksek mesafelerden serbestçe düşürülmez. Taze betonu en fazla 80 cm lik bir yükseklikten düşürün.Beton daima kalıba düşey yönde ve dik olarak dökülmelidirBetonun yerleştirme işlemine kalıpların köşelerinden başlanılır.Çiseleyen bir yağmur beton dökümü için uygundur .Şiddetli bir yağmurda ise beton dökümünde kaçının.Beton dökümü kesintisiz ve sürekli olmalıdır.Soğuk derze olanak verilmemelidir.SOĞUK HAVA ŞARTLARINDA BETON DÖKÜMÜTS 1248 Ortalama hava sıcaklığı ard arda üç gün süre ile +5 oC ‘ nin altında bulunduğu süredeki hava durumunu “ soğuk hava” olarak tanımlamaktadır.Soğuk Hava Koşullarının Beton Özelliklerine Etkileri Soğuk hava koşullarındaki taze betonun priz alma süresi, normal sıcaklık koşullarında betonun priz alma süresine göre daha uzun, dayanım kazanma hızı ise daha yavaş olmaktadır.İlk zamanlarda ( beton priz almadan veya yeterli dayanımı henüz kazanmadığı süre içerisinde ) betonun içerisindeki suyun bir kez dahi donması, beton dayanımını ve dayanıklılığını çok büyük ölçüde azaltmaktadır.Yerleştirilen betondaki sıcaklık ile çevre sıcaklığı arasında büyük fark olması durumunda, betonda gerilmeler oluşmakta ve çatlaklara yol açmaktadır.İlk Zamanlarda Yer Alan Donma’ nın Beton Özelliklerine EtkisiBetonun içerisindeki suyun beton priz almadan donması durumu,Priz alarak sertleşmiş fakat yeterince dayanım kazanmamış betonun içerisindeki suyun donması sonucu içsel çatlaklar oluşur ,geçirgen ve boşluklu düşük dayanımlı beton elde edilir.-5 oC’ de beton karışım suyunun % 92’ si donar,-12 oC den düşük sıcaklıkta betonun dayanım kazanmadığı kabul edilir,Donan su hacminin % 9 oranında genişler,İlgili Türk Standardı, betonun basınç mukavemetinin 50 kg/cm2’ ye erişmesinden sonra don sebebiyle zarar görmeyeceğini kabul eder. Soğuk havada üretilen ve yerleştirilen betonlarda bulunması gereken sıcaklıklarÇizelge 19: Soğuk havada üretilen ve yerleştirilen betonlarda bulunması gereken sıcaklıklarBeton kesitinin kalınlığı, cm Yerleştirilme esnasında betonda olması gereken minimum sıcaklık oC<30>180 5Karılma İşlemi Sonunda Betonda Bulunması Tavsiye Olunan Minimum SıcaklıklarÇizelge 20: Karılma İşlemi Sonunda Betonda Bulunması Tavsiye Olunan Minimum SıcaklıklarBeton kesitin kalınlığı, cm Aşağıdaki hava sıcaklıklarında üretilecek beton karışımının üretildikleri anda sahip olması gereken sıcaklık, oC-18 oC ‘den düşük -18 oC ile -1oC arası -1 oC ‘ den yüksek<30>180 13 10 7Soğuk Hava Koşullarında Alınması Gereken ÖnlemlerBeton karışımının sıcaklığını yükseltebilmek için, betonu oluşturan malzemelerin ısıtılarak kullanılması,Betonun ilk günlerindeki dayanımının yüksek olmasını sağlayacak türde çimento ve katkı maddesi kullanılması,Soğuk havada dökülen betonların korunması için uygun kalıp ve izolasyon malzemelerinin ve/veya uygun kür yöntemlerinin uygulanması, İşin önceden planlanması ve beton dökümünden önce gereken hazırlıkların yapılması,Soğuk havada dökülen betonların yeterli süreyle kür edilmeleri.Soğuk Havada Dökülen Betonlar İçin Yeterli Kür SüresiBetonun servis kategorisi, a,b,c ve d olarak dört bölüm halinde tanımlanmaktadır.Betonun yüksüz olduğu ve dışarı ile temasının bulunmadığı durum,Betonun yüksüz olduğu, fakat dışarıyla temasının bulunduğu durum,Betonun kısmen yüklü olduğu ve dışarıyla temasının bulunduğu durum,Betonun tam yüklü olduğu durum.Standart Kür Uygulanarak Elde Edilecek 28 Günlük Beton Dayanımının % 50, 65, 85, 95 ‘ inin Kazanılabilmesi İçin Tavsiye Olunan Koruma Süresi

SU / ÇİMENTO ORANININ ÖNEMİÜretici su/çimento oranını mutlaka kullanıcıya vermek zorundadır. Çizelge 5 6 -7 -8 -9 -10 -11’ de belirtildiği gibi çeşitli çevre etki sınıflarına uygun çeşitli su/çimento oranları vardır Üretici bu oranlara titizlikle uymak zorundadır. İnşaat mühendisi de bu oranları kontrol etmek zorundadır. Ancak, genellikle su/çimento oranı ile betona konulan su miktarı sıkça birbirleriyle karıştırılır. Su/çimento oranı başka şeydir, betona kullanılan toplam su başka şeydir. Betona kullanılan su miktarından su/çimento oranına ulaşmak için betonda kullanılan agregaların miktarları nem %’ leri ile agregaların su emme oranlarına ihtiyaç vardır.KIVAMIN ÖNEMİBetonun işlenebilme özelliği kıvam (slump) ile tayin edilmektedir. Kıvam betonun kullanım yerine (kalıp, demir sıklığı, eğim) betonu yerleştirme, sıkıştırma mastarlama olanaklarına ve işçiliğe, şantiyede beton iletişim imkanlarına (pompa, mikser, kova) bağlı olarak özenle seçilmesi gereken bir özelliktir. Hangi kıvamda hangi dayanıma ulaşmak istediğiniz irsaliyelerde mutlaka belirtilmelidir ve bu şartlara uyulmalıdır.Betonun kıvamı (slump) ile su/çimento oranı arasında ve betona kullanılan su arasında ve betonun dayanımı ile kalıcılığı arsında doğru bir orantı vardır. Yalnızca su katılarak elde edilen yüksek beton kıvamı, betonun olumlu bütün özelliklerinin azalmasına neden olur.Resim 13 ve 14’ de görülen kıvam deneyi irsaliye kontrol edildikten sonra mutlaka yapılmalı ve irsaliye ile uyumu kontrol edilmelidir.Hazır betonda şantiyeye beton teslim esnasında geçen süre ve beton sıcaklığı kıvamın düşmesine neden olabilir. Taşıma süresi uzadıkça kıvam kaybı yükselir. Şantiyede de kıvam kaybını ortadan kaldırmak için betona su ilave edildiğinde betonun mukavemeti düşer. %30 fazla su ilave edilmesi mukavemeti %50 düşürür. Başka bir anlatımla 7m3 lük bir miksere 400 lt. su ilave ederseniz, betonun mukavemetini yarı yarıya düşürürsünüz.Çizelge17:Çökme (kıvam) sınıflarıS1 10 – 40 mmS2 50 – 90 mmS3 100 – 150 mmS4 160 – 210 mmS5 ≥ 220 mm

TANE ÇAPININ ÖNEMİBetonda kullanılan en büyük agrega tane sınıfının üst anma büyüklüğü (Dmax) esas alınır. Kullanıcı veya şartname hazırlayıcı, Yapı elemanının en küçük boyutunu, Pas payı değerini, En sık bölgedeki donatı aralığını, dikkate alarak betondaki Dmax değerini belirlemeli ve uygun olan betonu talep etmelidir. TS 5003.1.2 - AgregaBetonda kullanılacak agrega, yapının kullanılma şekli ve yapı çevresindeki durum da dikkate alınarak, TS 706’ ya uygun olmalıdır.Agrega granülometrisinin beton niteliği üzerindeki önemli etkisi nedeniyle, kullanılacak agrega ile önceden yapılacak deneylerle amaca en uygun granülometri belirlenmelidir.Betonda kullanılacak agreganın en büyük dane büyüklüğü, kalıp genişliğinin 1/5 inden, döşeme kalınlığının 1/3 ünden, iki donatı çubuğu arasındaki uzaklığın 3/4 ünden ve beton örtüsünden büyük olamaz.ÖRNEK OLARAK ;Agrega dane çapı:1) Kalıp Genişliği : 20 cm olsun.Kalıp genişliğinin beşte biri 20/5=4 cm=40mm’ den büyük olamaz.32,5 mm dane çaplı agrega uygun.2) Döşeme kalınlığı: 12 cm olsun.Döşeme kalınlığının üçte biri 12/3=4 cm=40mm’ den büyük olamaz.32,5 mm dane çaplı agrega uygun.3) İki donatı arasındaki uzaklık 4 cm olsun.İki donatı arasındaki mesafenin dörtte üçü 4*3/4=3=30mm’ den büyük olamaz.25 mm dane çaplı agrega uygun.
ÇİMENTO CİNSİNİN ÖNEMİÇizelge 16’ dan da anlaşılacağı gibi TS EN 197-1 belirtilen çimentolara ait 27adet ürün vardır. Bu çimentolardan hangi ürünü, hangi koşullarda seçmeniz gerektiğini bilmeniz gerekir. Bu nedenle TS EN 206-1’ de belirtilen çimento tipine bakmamız gerekir. TS EN 206-1Çimentonun SeçimiÇimento, aşağıda verilenler bakımından uygunluğu belirlenmiş olan çimentolardan seçilmelidir.Yapım (inşaat) yöntemi,Beton yapının kullanım amacı,Kür şartları (ısıl işlem gibi),Yapı boyutları (ısı gelişimi),Yapının maruz kalacağı çevre şartlara (Madde 4.1),Bileşenlerden kaynaklanan alkaliler ile agrega arasında etkileşme olması ihtimali.

6. KALIP VE BETONKalıplar, betonun başta mukavemetine olmak üzere, görümüne, kalıcılığına etki eden önemli bir yapı malzemesidir. Ancak, kalıplardan asıl istenen, üzerindeki betonu ve diğer yükleri emniyetli bir şekilde taşımasıdır. Tıpkı beton gibi oldukça hafife alınan kalıp işleri, her yıl onlarca kalıp çökmesi, iş kazalarına neden olmakta, ayrıca, sıcak veya soğuk kalıplara direkt olarak beton dökülmesi, aralıklı kalıplardan beton şerbetinin akması, esvabını yitirmiş kalıpların kullanılmasıyla eğimli döşemeler, çarpık kolon ve kirişler elde edilmesi kaçınılmaz olmaktadır. İşte bu nedenle kısaca kalıplarla ilgili bir bölümü bu kitaba koymayı uygun buldum.İyi bir kalıp için en basit yol, standartlara uygun ebat ve birleştirme elemanları kullanılmasıdır.Beton ve betonarme yapılarda kullanılan kalıplar, iki kısımda imal edilir.Kalıp kaplaması İskele bölümüKalıp kaplamasıPiyasada en çok iki malzemeden yapılmaktadır.Tahta kaplamaMetal (sac) levha kaplama.İskele bölümüKalıp iskelesi, dikimi, kiriş (atkı), kuşaklar, kama ve ayarlı boru dikmelerden yapılır. İskelenin görevi, betonu, demirleri, kalıp kaplaması, hareketli yükler ile statik ve dinamik yükleri emniyetle taşıyacak şekilde imal edilir.6.1. KALIP ÇEŞİTLERİYapıldıkları malzemeye göre bazı kalıp çeşitleri şunlardır.Tahta kalıp,Ahşap levhalı kalıp,Sac kalıp,Beton içinde bırakılan kalıp (ölü kalıp),Duvar kalıbı,Kayar kalıp,Tırmanır kalıp,Tünel kalıp,Yapılış yerlerine göre kalıp çeşitleri ise;Brüt beton kalıpları,Perde kalıpları,Kiriş kalıpları,Kolon kalıpları,Döşeme kalıpları,Merdiven kalıpları,olarak sıralanabilir.6.2. AHŞAP KALIPLARDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLARKalıp tahtaları çimento şerbetinin akmasına engel olacak sıklıkta döşenmeli, beton dökümünden önce sulanmalıdır.Kiriş ve kolon kalıp tahtaları ve bağlantıları vibratör etkisine dayanacak kalınlıkta olmalıdır.Büyük açıklıklı yapı elemanlarında kontrol mühendisine danışarak yeterli ters sehim verilmelidir.Beton dökülmeden önce döşeme ve kiriş içleri temizlenmelidir.Yüksek kirişlerde temizleme delikleri bırakılmalıdır.Döşeme ve kirişlerde tesisat geçirme yerleri, beton dökümünden önce kontrol mühendisi tarafından işaretlenmesi istenmelidir. Rasgele döşenen yoğun elektrik boruları ile sonradan kırılarak döşenen kat kaloriferi tesisatı yapıya büyük zarar verir.Bazı inşaatlarda farklı döşeme yüksekliği olan projelerde, kiriş yan kalıplarının değişik yükseklikte olması (özellikle çelik kalıplarda) nedeniyle standart bir döşeme yüksekliği seçilip, kalıplar buna göre hazırlanmakta, özellikle salon ve balkonlarda azalan döşeme kalınlığı, bu elemanların aşırı sehim yapmasına neden olmaktadır. Bunun sonucu, bu yapılarda güçlendirme gibi masraflı imalatların yapılmasına neden olunmaktadır. Bu nedenle planındaki ebatlar aynen uygulanmalıdır. Sehim hesabı gerektirmeyen yapı elemanlarındaki minimum kalınlıklar faydalı olması için aşağıda belirtilmiştir. (TS 500’den alınmıştır.)Kolon ve döşemenin birlikte dökülmesi en ideal seçimdir. Ancak betonun, sürekli dökümü nedeniyle kolonda sıkıştırma yeterli süre ayrılmaması, kiriş mesnet şapolarının sıklığı da eklenince uygulamalarda zaman zaman ayrışmış agregaya ve boşluklu kolon betonlarına rastlanmaktadır. Bu tür yapılarda gerekli malzeme (vibratör v.s.), için süre önceden ayarlanmalı, bu tür hatalara fırsat vermeyecek bir program yapılmalıdır.Beton dökülmeden kalıplar yağlanmalıdır.Yan kalıplar beton pompasının basınçlı beton dökmesi ve vibratör etkisi ile genişleyip deforme olabilir. Bunun için yeterli takviye yapılmalıdır.Budaklı ağaçlar, özellikle dikmelerde emniyete alınmalıdır.Ahşap betonarme kalıplarda döşeme dikmelerinin 2 tanesinden biri, kiriş kalıplarında 3 dikmeden biri ekli olmalıdır. Ancak hiç ek olmaması tercih edilmelidir. Boru dikmeler ek sorunu olmaması nedeniyle daha uygundur.Döşeme kalıp tahtalarının altına 50 cm’ yi geçmeyen 5/10 ızgara çakılır. Bu ızgaralar 1,5 – 2,5 m ara ile yapılan aşıklara oturur. Aşıklar 10/14 – 10/18 ebadında olmalıdır. Uygulamalarda aşıklarda 5/10 kullanılmakta (net ölçüsü 4,5/9 geliyor) bu durum döşemenin sehim yapmasına, bazen kalıp çökmesine neden olmaktadır.Kiriş tabanları atılmadan, taban ölçüleri tüm kolonlarda su terazisi ile alınmalıdır. Fazla dökülen kolon betonları tıraşlanmalıdır.Kalıp yapımında çivi kalitesi de önemlidir. TSE li (TS 155) çiviler tercih edilmelidir. Üst başlığı çapı küçük çiviler bağlı olduğu elemandan daha kolay ayrılmakta, özellikle iskelede iş kazalarına neden olmaktadır.Kalıplar kullanıldığı süre içinde etki yapacak bütün kuvvetlerin, güvenilir şekilde zemine aktarılmasını sağlamalıdır. Ara döşemeye veya diğer yapı elemanlarına dayanan kalıplar, yedek direkler ile emniyete alınmalıdır.Kat beton dökümlerinden önce alt katlarda yedek dikmeler bırakılmalıdır.6.3. KOLON KALIPLARIKat kolonlarında kolon yüksekliği bir kolonda işaretlenip diğer kolonlara su terazisi alınarak beton bitim seviyeleri işaretlenmelidir.Kolon kalıplarında yeterli paspayı oluşması için demir ile kalıp arasına ahşap veya plastik takozlar konmalıdır.Eğik kolon kalıplarında kaymaya karşı emniyet tedbiri alınmalıdır.Kolon altlarında temizlik için kapak bırakılmalıdır.Kolon ve döşemenin birlikte beton döküleceği yapılarda kolonlar kalıpları çok iyi sabitlenmeli ara kuşakları atılmalı, kalıpta oluşan titreşim nedeniyle kolon kalıpları şakül’den kaçmamalıdır.Kolon kalıplarında kancadan daha çok özel yapılmış vidalı gergi demirleri kullanılması, kalıbın açılmaması açısından daha uygundur. Betonun basınç ve vibratör etkisi ile şiştiğine çok rastlanmaktadır.6.4. DİKMELERDikmelerin oturduğu zemin yeterli sağlamlıkta olmalıdır. Toprak zemine oturan kısımlarda batmasını önleyecek emniyet tedbirleri alınmalıdır.Dikme altlarına sağlam ağaçtan (meşe, gürgen v.s.) ahşap takozlar konmalı, taş, tuğla gibi malzeme konmamalıdır.Kat yüksekliği 4.50 yi geçen kalıp dikmeleri kontrol mühendisi (denetim mühendisi) tarafından aşağıdaki kriterler dikkate alınarak boyutlandırılmalıdır.Kalıp ve iskele ağırlığıBeton ağırlığıYığın durumundaki malzeme ağırlığıBeton taşıma araç ağırlıklarıHareketli yükler (işçi ağırlıkları)Beton dökülürken meydana gelen çarpma etkisiYatay yük olarak rüzgar ve halat çekme etkileriKalıp dikmeleri ilgili standartlara uygun olmalı 2. Ve 3. Sınıf kereste seçilmelidir.Direklerde birden fazla ek kesinlikle yapılmamalıdır.Ekler 1/3 kısmında, kare ve dikdörtgen direklerde dört tarafından, yuvarlak ağaçlarda 3 tarafından en az 70 cm uzunluğunda saplamalar ile eklenmelidir.Dikme altlarına konan ağaçlar sert olmalı ve kama şeklinde düzenlenmelidir. Yumuşak ağaçtan yapılan kamalar ezilmekte ya da yerinden çıkması nedeniyle, döşeme ve kirişlerde sehim oluşmakta olduğu unutulmamalıdır.Açıklığı 3 m’yi geçen döşemelerde en az 1 adet yedek dikme kullanılmalıdır. Dikme arası 6 m’yi geçmesi durumunda 2 dikme kullanılmalıdır.Dikme araları kiriş yükü dikkate alınarak tayin edilmelidir. Genellikle 80-140 cm arasında yapılır. Örneğin 50/100 bir kirişin dikme araları kontrol mühendisi tarafından tayin edilmelidir.Direkler çapraz veya yatay olarak 3/8 veya 5/10 ağaçlar ile bağlanmalıdır

8. BETON ÇATLAKLARIŞantiyelerde en çok görülen taze beton çatlakları büzülme ve oturma çatlaklarıdır.- PLASTİK RÖTRE ÇATLAKLARIPlastik rötre çatlakları beton prizini almadan önce yaklaşık 0,5 – 4 saatleri arasında özellikle döşeme ve zemin betonlarının yüzeyinde oluşan çatlaklardır. Bu çatlaklar tipik olarak düzensiz, rast gele dağılımlı ve birkaç cm ile 1 – 2 m uzunluğundadırlar. Çatlakların derinliği 2,5 – 7 cm genişliği 0, 10 ile 3 mm arasında olabilir. Çatlaklar sonrasında betonun durabilitesi bozulabilir. Korozyona açık geçirgen bir durum alabilir. Çatlaklar bazen de çok nadiren olmak üzere betonda mukavemet kayıplarına yol açabilirler.Şimdi tipik bir nisan – mayıs gününü düşünelim. Gökyüzü açık mavi, hava sıcaklığı 20 Cº civarında, düşük nem oranı ve saatte 20 – 30 km hızla esen bir rüzgar.Beton dökmek için uygun bir gün izlenimi veriyor değil mi? İşte böyle günler yüklenici ve mühendisleri sık sık şaşırtırlar. Çünkü böyle günlerde plastik rötre çatlaklarının oluşması hemen hemen kesindir. ( Bu şartlarda buharlaşma oranı yaklaşık 1,5 kg/m²/saat olur.) O halde çıkarılacak ders şudur. Yılın her anında güneşli, rüzgarlı ve kuru (düşük nemli)havalara dikkat ediniz.20- RÖTRE ÇATLAKLARININ NEDENLERİTaze beton yüzeyindeki buharlaşma hızının fazla oluşu nedeniyle kaybedilen su, betonun terlemesi ile karşılanamadığı durumlarda plastik rötre çatlakları oluşur. Yüzeye yakın kısımlarda beton, su kaybederek büzülür. Alttaki beton ise bu büzülmeye uymadığı için üstteki beton tabakasında çekme gerilmeleri oluşur ve betonun çatlamasına yol açar.Bu çatlamaların nedenlerini aşağıdaki başlıklar altında toplayabiliriz.DOĞAL NEDENLERBeton dökümü sırasında havadaki nemin düşük olması ( Nem oranı %90’dan % 10’a düşerse buharlaşma miktarı 8 kat, % 90’dan % 50’ye düşerse 5 kat artmaktadır. )Havanın rüzgarlı olması, beton dökümü yapılan sahanın rüzgara açık olması, ( rüzgar hızı 0’dan 40 km/h’e yükselirse buharlaşma miktarı 9 kat, 0’dan 6 km/h’e yükselirse 4 kat artmaktadır.)Havanı sıcak olması ve betonun doğrudan güneş ışığına maruz kalması, ( Hava sıcaklığı 10 Cº’den 38 Cº’ye yükselirse buharlaşma miktarı 7 kat, 10 Cº’den 21 Cº’ye yükselirse buharlaşma hızı 2 kat artmaktadır. )Dökülen betonun hidratasyonu sonucu açığa çıkan sıcaklığı ile hava sıcaklığının çok farklı olması.ŞANTİYE NEDENLERİ1-Betonun boşluksuz, sıkı olarak üretilmesi,beton içindeki suyun terlemeyle yukarı çıkamaması.2 Beton karışımındaki ince tanelerin fazla olması,3 Özellikle dökme çimentolarda çimento sıcaklığının fazla olması,4 Betonda inceliği fazla olan çimentoların kullanılması,5 Betonun döküldüğü zemin veya kalıbın su emmesi yada su veya şerbet kaçırması,6 Yerleştirilen betonun olduğu gibi bırakılması yüzey ıslahı veya kürleme yapılmaması,7 Hatalı donatı kullanılması,ÇARELER,Çatlama olayı yüzeydeki buharlaşmanın hızlı olmasından kaynaklandığına göre yüzeydeki nem oranını yüksek tutmak gerekmektedir. ( Klasik betonda Amerikan Beton Enstitüsü 305’de öngörülen nem kaybı 0,5 kg/m²/saat’i geçtiği yerlerde plastik rötre çatlakları için önlem alınması önerilmektedir.) Bunu sağlamak için de:Döşeme ve zemin betonlarında, kalıp ve zemin beton dökümü öncesi sulanarak nemli tutulmalı, olanaklar elveriyorsa kalıp yağı v.b. gibi malzemeler kullanılarak kalıplar yağlanmalıdır.Beton vibratör ile yerleştirilmeli, hava sıcaklığı ve betonun sertleşmeye başlama hızına bağlı olarak 2. gerekiyorsa 3. kez tahta mala ile perdahlanarak yüzey ıslahı yapılmalı ve sulanarak beton yüzeyindeki buharlaşma engellenmelidir. Varsa kür malzemesi veya ıslatılmış çuval bezi ile beton yüzeyi kaplanmalıdır.Rüzgara açık inşaat alanlarında rüzgarın taze beton yüzeylerine direkt olarak temas etmesi önlenmeli güneş ışığına açık inşaat alanlarında kuru ve sıcak havalarda geniş yüzeyli betonlar tercihen gece dökülmeli ve yüzey ıslahı muhakkak yapılmalıdır. Soğuk havalarda ise betonu fazla ısıtmaktan kaçınılmalıdır. Betonarme yapılarda donatılar önemli bir gerekçe olmadan arttırılmamalıdır. Zira bir kesitte donatı miktarının artması, betonun çekme gerilmesinin artmasına neden olur. Diğer taraftan donatıların da olası olduğu kadar simetrik yerleştirilmesi lazımdır. Bu surette rötre gerilmelerinin üniform bir şekilde yayılması sağlanır ve bu gerilmelerin, bu suretle bazı noktalarında büyük bir değer almasının önüne geçilmiş olur.SONUÇBetonun sertleşmesinden sonra yapılan yüzey sulamaları rötre çatlaklarını önlemez. Yüzey sulamasının ne zaman ne kadar süre ile yapılacağı çok önemlidir. Rötre çatlamalarını önleyen yüzey sulamaları, beton işlenebilme özelliğini kaybetmeye başladığı anda yada ilk kılcal çatlamaların oluşmaya başladığı anda, yağmurlama denilen yöntem ile veya basınçsız doğal akışlı sulama ile yapılır ve beton sertleşinceye kadar da devam etmelidir. Genellikle zamanında yapılan ve beton sertleşinceye kadar devam eden yüzey sulamaları rötre çatlaklarının oluşmasını engellemede yeterli olabilmektedir.OTURMA ÇATLAKLAROturma çatlakları özellikle döşeme betonlarında kirişlerde üst yüzeye yakın demirlerin (boyuna demirler veya etriyeler) hemen üstünde oluşurlar. Taze beton kalıba yerleştirildikten sonra oturma yapar, yani hafif olan su üst yüze doğru ( su kusma ) ağır olan agrega taneleri dibe doğru hareket eder. Örneğin 40 cm. derinliğindeki kirişte 1 – 2 mm oturma olabilir, derinlik 39.8 – 39.9 cm’e inebilir. Kiriş içindeki demirler, özellikle üst yüze yakın olanlar, bu hareketi engeller, oturmasını yapamayan beton demir boyunca çatlar. Döşemeler ince olduğu için oturma azdır, pek çatlama görülmez. Kirişler daha derin olduğu için oturma çok olabilir ve demirlerin haritası beton yüzeyine çıkar.Beton suyu arttıkça oturma artar. Beton iyi yerleştirilmez, sıkılanmaz, vibrasyon uygulanmazsa oturma yine artar. Dolayısı ile çatlama da. Bu çatlakları önlemenin yolu normal kıvamda ( ~ 12 cm çökme ) beton kullanıp aşırı sulu betonlardan kaçınmak ve betona iyi vibrasyon uygulamaktır..Oturma çatlağı bazen kolonlarda da gözükür.(Resim…69….) Kolonların yüksek kıvamda dökülmesi ,kötü sıkıştırma ve erken kalıp sökme kolonlarda etriyelerin altında yatay olarak oturma çatlaklarına neden olurlar.Oturma çatlakları ,büzülme çatlaklarının tersidir.Büzülme çatlaklarında önlemek için betonun terlemesi olumlu bir özellikken ,oturma çatlaklarının oluşmaması için betonun terleme hızını düşürmek gerekir.Bunun için koyu kıvam da beton dökmek ve iyi sıkıştırma yapmak yeterli olur.

22 - DURABİLİTE ( KALICILIK )Yapı malzemelerinin ve yapıların işlemlerini uzun yıllar boyu bozulmadan yerine getirmelerine dayanıklılık, kalıcılık veya durabilite denir.Betonarme yapılar genellikle 100 yılın ötesinde servis verebilecek şekilde düşünülerek projelendirilirler.Gerçekten de beton teknolojisi kurallarına uygun şekilde tasarlanmış, üretilmiş, sıkıştırılmış, kür edilmiş, geçirimsiz beton çok dayanıklı bir malzemedir.Beton yalnızca taşıması gereken yükler veya aşırı yüklemenin etkisi ile bozulma çevrenin yapı üzerinde olumsuz etkileri vardır.Betonun çevre etkisi ile bozulma süreçlerini iki ana faktör belirtir. Su ve Nem.Su beton içine zararlı maddeleri taşır, ayrıca kimyasal reaksiyonların oluşumuna katkıda bulunur.Suyun Beton içine taşınımı beton içindeki boşluklara büyüklüklerine ve büyük yada küçük çatlakların yardımıyla girer.Bu nedenle boşluksuz ,geçirimsiz ve çatlaksız beton üretmek çok önemlidir.Beton ve betonarme elemanların zamanla bozulmalarına neden olan dış etkiler arasında Sülfat etkisiAlkali etkisiDonma – ÇözülmeAşınmaKarbonatlaşmaBazı asit ve tuz etkilerini sayabiliriz.a- SÜLFAT ETKİSİSülfat çimentonun bazı bileşenleri ile reaksiyona girerek betonun zamanla bozulmasına neden olur. Sülfat saldırısına uğramış betonun karakteristik görünümü, özellikle köşe ve kenarlardan başlayarak tüm kütleye yayılan beyaz lekeler, çatlaklar ve dökülmelerdir.Beton kolayca ufalanır ve yumuşar.Sülfat iyonları topraktan yada zemin suyundan beton içine girebilir.Çalılık dışında bitki ağaç yetiştirmeyen yüzeylerde beyaz lekeler, tuz birikintileri görülen çorak topraklarda sülfat etkisinden şüphe edilmelidir.ÖNLEMLERBeton üretiminde sülfata mukavim çimento kullanılmasıPuzalonik özellikte mineral katkı kullanılmasıKimyasal katkı kullanılmasıBetonun geçirimsizliliğinin sağlanmasıÇok zararlı etkilerde en az 360 kg/m² çimento kullanılmasıEn büyük su / çim oranı 0,45 olmasının sağlanmasıGerektiğine yapının bohçalanarak zeminden tamamen korunmasıb- ALKALİ ETKİSİBazı agregalar belirli ortamlarda aşırı genleşme gösteren reaksiyonlara yol açıp, betonun zamanla çatlamasına, bozulmasına neden olabilirler. Bu tür etkiler arasında en yaygın görüneni alkali agrega reaksiyonu adıyla bilinir. Bu tür reaksiyonlar İzmir’de bazı betonarme köprülerde rahatça görülebilirler. ( Çatlaklar bal peteğine benzer )ÖNLEMİNit ve Gediz nehirlerinin kumları gibi alkali reaksiyona neden olan agregalar kullanmamakNa 2OI ( sodyum oksit ) değeri % 0.6 dan düşük çimentolar kullanmak.Beton üretiminde ince taneli puzolonik mineral katkı kullanılmasıDüşük su/çim.oranı kullanılmasıGeçirimsiz beton elde etmek için diğer önlemlerin alınması.Ayrıca alkalilerin çimento ve agrega dışında karışım suyu, beton katkı maddeler, bu çözücü tuzlar zemin suyu, deniz suyu, beton kür suyu ve endüstriyel atık suları aracılığıyla beton bünyesine girebilirler.c- DONMA ÇÖZÜLMEBeton karıştırıldıktan sonra hemen don etkisine maruz kalırsa, su donarken hacmi yaklaşık % 9 artar ve buz beton içindeki boşluklara doğru hareketlenir. Bu oluşum sunucunda taze beton içindeki katı tanecikler yer değiştirirler. Yer değiştirme sonucunda ise agrega taneleri ile harç arasındaki bağlar kopar.Beton içindeki su çimento tanecikleri ile birleştiğinde bir ısı meydana gelir. Su daha soğuk bölgelere kayar ve donarak buz kütlelerinin büyümesine neden olur.Pratikte bir önlem alınmazsa – 12 Cº den düşük sıcaklıklarda betonun dayanım kazanmadığı kabul edilir.Hava sıcaklığı yükseltmeye başlayınca buzlar çözülür ve taze beton içersinde boşluklar ortaya çıkar.Agrega ile çimento harcı arasındaki yapışma olayı da, mukavemeti, istenilen mukavemetin altında çıkarır.. ÖNLEMLERSoğuk havada beton dökümü bölümünde anlatılmıştır.d- AŞINMABeton yüzeylerinin kuru sürtünme etkisi ile zamanla kütle kaybıdır. (Yaya trafiği, araçlar, su gibi )Genellikle basınç dayanımı yüksek olan betonlar aşınmaya karşı da dirençlidirler.Ancak sürtünme şartlarına göre C30, C40 gibi betonlar tercih edilmelidir.DİĞER ÖNLEMLERAşınmaya karşı dayanıklı agrega kullanmakVakumlu beton üretmek ( düşük, su / çim oranı )Sürtünmeyi azaltıcı katkı malzemeleri veya boya kullanmaBeton yüzeyinde ,yüzey sertleştirici malzemeler kullanmak.e- KARBONATLAŞMABetonun içindeki çeliğin paslanmaması büyük ölçüde betonun içinde bulunan ( Ca ( OH2 ) ) sönmüş kireç tarafından sağlanır. Fakat bu olumlu özellik zaman içinde karbonatlaşma adı verilen kimyasal bir işlem sonucu yok olabilir. Özellikle sönmüş kireç havada bulunan ( CO2 ) karbondioksit ile birleşerek kireçtaşına dönüşür. İşte bu birleşme betonun pH’ını düşürür ve donatının paslanmasına neden olur. Karbonatlaşma beton yüzeyinden iç bölgelere doğru hızı azalarak devam eder. Bu nedenle pas payı bölgelerinde yoğunlaşır. Ne yazık ki birkaç santimetre kalınlıkta olan pas payları donatının paslanmasına neden olur.Yapılan ölçümlerde basınç dayanım 30 Mpa ( C 30 ) altındaki betonlarda büyük olasılıkla 1.5 santimetrelik karbonatlaşma miktarına birkaç yılda ulaşacağını ortaya koymaktadır.Bu durum 2 – 3 cm lik pas payı tabakalarının ne kadar yetersiz kaldığını göstermektedir.Karbonatlaşma derinlikleri:28 günlük basınç dayanımı( Mpa ) Karbonatlaşma derinliği( cm )20 4.540 1.760 0.580 0.2C20 sınıfı bir beton elemanlarda 30 yılda 4.5 cm karbonatlaşma derinliği oluşur.Deprem bölgelerinde kullanılması zorunlu olan en düşük beton sınıfı ( C 20 ‘nin bu konuda yetersiz kaldığı anlaşılmaktadır.)ÖNLEMLERDüşük S / Ç oranıEn az 300 kg/m³ çimentoBetonun kürüYeterli pas payıEn düşük dayanım sınıfı olarak C30 kullanmak Nemli ortamlardan korunmaGeçirimsiz betonf- BAZI ASİT VE TUZ ETKİLERİİçerdiği yüksek sülfat iyonu konsantrasyonu ile deniz suyu, beton üzerinde sülfat etkisi yapar.Ayrıca deniz suyu geçirimli bir betonda çimento bileşenlerini karbonik asit etkisiyle çözer.ÖrneğinABD’de deniz ortamındaki beton kazıkları karbonit asit etkisiyle, 55 cm olan çapları 30 cm’ye düşmüştür.Deneyimler, deniz suyu ile temas halindeki veya buz çözücü tuzlara maruz betonarme yapılarda, kaliteli bir betondan 5 – 7 cm kalınlığında pas payı kullanılması halinde bile klorürlerin donatıya ulaşmalarının sadece zaman meselesi olduğunu göstermektedir.BETONLA TEMAS ETTİĞİNDE ZARARLI ETKİLERE YOL AÇAN ASİTLERASİT ENDÜSTRİ KOLUHidroklorik asit KimyaNitrik asit GübreAsetik asit Fermantasyon işlemiFormik asit Gıda ve boyaLaktik asit SütTannik asit Deri Fosforik asit GübreTartarik asit Şarapçılık Ayrıca tuz,yağ,turşu,gibi beton için zararlı asitler içeren endüstri kollarında yapılacak beton işlerinde mutlaka gerekli önlemleri almak gerekmektedir. EK ÖNLEMYapı koruyucu bir tabaka ile kaplanmalıdır.Düşük su/çim oranlı betonlar kullanılmalıdır.Uygun çimento seçimi yapılmalıdır.Beton üretiminde puzolonik özelliği olan mineral katkılar kullanılmalıdırKimyasal katkılar kullanılmalıdır.

BETONLA İLGİLİ TEKNİK TERİMLER AĞIR BETON : Barit, magnetik, limonit, ve demir gibi yüksek birim ağırlıklı agrega kullanımıyla elde edilen ve özellikle radyasyona karşı korunma amacıyla kullanılan betondur.ADERANS : Yapışma, bağlanmaABSORBSİYON : Emme, absorbe etmeAGREGA : Kum, çakıl, kırmataş gibi yapı malzemelerinin adı- Tabi, suni veya her iki cins mineral malzemenin genellikle 100 mm’ ye kadar çeşitli büyüklüklerdeki kırılmış ve/veya kırılmamış tanelerinin bir yığınıdır.ALKALİ : Alkali metallerin tuzlarıdır. ( Beton veya harç bileşimlerinde bulunan sodyum ve potasyum kimyevi analizlerde genellikle Na2O ve K2O olarak belirlenir.)ALKALİ AGREGA REAKSİYONU: Portlant çimentosundan veya diğer kaynaklardan veya bazı agrega bileşimlerinden gelen alkalilerle ( sodyum ve potasyum) beton veya harç arasındaki kimyevi reaksiyondur.AŞIRI VİBRASYON : Vibratörün taze beton yerleştirilmesi sırasında, ayrışma ve fazla terlemeye neden olabilecek kadar fazla uygulanmasıdır.BETON : Kum, çakıl ya da kırmataş, çimento, su ve gerektiğinde katkı maddeleri kullanılarak elde edilen yapı malzemesiBRÜTBETON : Çıplak, düzgün yüzeyli betonBAYPAS : Çevirme, devre dışı bırakma, aşırtma, kırmataşın konkasörlerde kırılması ve dane çaplarının belirlenmesi işleminde dışarı atılan kirli-ince toz malzemeBİMS : Birbirine bağıntısız, boşluklu, sünger görünümlü, silikat esaslı, birim ağırlığı genellikle 1 t/m3’ ten küçük, sertliği mohs skalasına göre 6 civarında camsı doku gösteren volkanik bir maddedir. ( Pomza taşı, sünger taşı gibi)BİMSBETON : Agrega olarak bims agregaları kullanılarak, gerektiğinde kum ilave edilerek yapılan hafif betondur.BİRİM AĞIRLIK : Bir malzemenin ağırlığının hacmine bölünmesiyle elde edilen değerdir.BUHAR KÜRÜ : Buhardan yararlanarak sıcaklık ve nemi yüksek bir ortamın sağlanmasıyla, betona erken mukavemet kazandırmayı öngören bir beton kürü metodudur. BÜZÜLME : Deney numunesinin herhangi bir doğrultudaki boyutunda, hızlandırılmış belirli kuruma şartları altında, ağırlıkça doygun halden dengeli ağırlık ve dengeli boyut durumuna geçişinde kuruma nedeniyle meydana gelen değişimdir.BÜZÜLME ORANI (RÖTRE): Deney numunesinin kuruma sonucu oluşan boy kısalmasının başlangıç boyuna oranıdır.ÇAKIL : Kırılmamış tanelerden meydana gelen iri agregadır.ÇALIŞMA DERZİ : Farklı zamanlarda yerleştirilmesi gereken beton kısımlar arasında sürekliliği sağlayabilecek tarzda düzenlenmiş derzdir.ÇİÇEKLENME : Sertleşmiş beton içindeki, çimento harcındaki bileşenlerin çözünüp dışarı sızması ve yüzeyde kristalleşip birikmesi sonucu oluşan lekelerDANSİTE : YoğunlukDOZ : Bir karışıma girmesi gereken miktarDOZAJ : Ayarlama, düzenleme DURABİLİTE : Kalıcılık, betonun servis ömrü boyunca fiziksel ve kimyasal etkilere karşı koyması, dayanım ELASTİK SINIR : Malzemedeki deformasyonun, yük kaldırıldığında tamamen geri dönmemeye başladığı andaki gerilme sınırıdır.ELASTİSE MODÜLÜ : Statik hesaplamada bir gerilimin, kısalma ya da eğilme miktarına bölünmesi ile bulunan değerdir.EPOXY BETONU : Epoxy bağlayıcı, ince ve iri agregadan oluşan betondur.EPOXY HARCI : Epoxy bağlayıcı ve ince agregadan oluşan harçtır.FİLLER : 0,25 mm göz açıklıklı kar elekten geçen ince malzeme, taşunu, mineral tozFİNİŞER : Serme ve sıkıştırma makinasıFORE KAZIK : Bir boru çakarak, içini boşalttıktan sonra, demirlerini koyup beton döküldükçe kılıf borunun çıkartılması yöntemiyle yapılan kazıkGAZ BETON : İnce ve silisli bir agrega ve inorganik bir bağlayıcı madde ( kireç veya çimento ) ile hazırlanan karışımın, gözenek oluşturucu bir madde katılarak hafifletilmesi yolu ile elde edilen hafif betondur.GRONÜLOMETRİ : Kum, çakıl, kırmataş gibi yapı malzemelerinin elek analizleri sonucunda tane dağılımının belirlenmesi. Tane ölçümGROBETON : Kaba beton, düşük dozlu demirsiz betonHAFİF AGREGA : Birim ağırlığı 1200 kg/m3’ ü aşmayan agregadır.HARÇ : Kargir duvarlar ile iç ve dış sıvaların yapımında kullanılan ve mineral esaslı bir bağlayıcı, harç kumu, su ve gerektiğinde ilave edilen katkı maddelerinin uygun oranlardaki karışımları ile oluşturulan bir yapı malzemesidir.HAVA MİKTARI : Betondaki kapalı agrega boşlukları haricinde mevcut hava hacminin beton hacmine oranının yüzde olarak ifadesidir.HİDRATASYON : Su ile çimento arasındaki kimyevi reaksiyondur.İNCELİK MODÜLÜ : Agrega gradasyon özelliği hakkında bilgi sağlayan ampirik bir sayısal değerdirİncelik modülü = Elek üzerinde kalan agreganın yığışımlı yüzdesi / 100KAROT : Zemin, beton, asfalt gibi yapımlardan, özel aygıt (karotiyer) ile alınan silindirik örnekKAPİLER BOŞLUK : İç yüzeylerinde toplanan suyun beton içerisinde moleküler çekim ile hareketine imkan tanıyacak büyüklükteki mikroskobik kanallardır.KAVİTASYON : Su yapılarında rastlanan oyulma olayı (Negatif Basınçtan dolayı)KAYAR KALIP : Düşey olarak sürekli yükseltilebilen kalıpKILCAK ÇATLAK : Beton yüzeyinde gelişigüzel meydana gelmiş çok ince çatlaklardır.KIVAM (TAZE BETONDA): Karışım suyu nedeniyle taze betonun kazandığı akıcılığın ölçüsüdür.KİL : Genellikle alüminyum hidrosilikat, nadiren magnezyum hidrosilikat mineralinden oluşan ve tane büyüklüğü 2 mikrondan küçük tanelerden meydana gelen, plastik özelliklere sahip, tabii mineral malzemesidir.KİL YÜZDESİ : Karışık bir malzemenin kil kısmının kurutularak tartılmış kütlesinin toplam kütleye yüzde olarak oranıdır.KLİNKER : Çimentonun temel bileşenleri olan kil ve kireç taşının pişirilmesiyle elde edilen ceviz büyüklüğündeki ürünKOLLOİD : Büyüklükleri 10-5 cm ile 10-7 cm arasında değişen tanelerin oluşturduğu malzemedir.KOLLOİDAL BETON : Agregası koloidal enjeksiyon ile bağlanmış betondur.KOLLOİDAL TANE : Beton veya harç gibi sürekli bir ortam içerisine dağılmış, genellikle 200 mikrondan küçük, elektrik yüklü tanelerdir.KOMPAKT : Sıkı, katı, yoğunKOMPOZİT NUMUNE : İki veya daha fazla numunenin karıştırılmasıyla elde edilen numunedir.KUM PÜSKÜRTME : Beton ve benzeri yüzeylerin bir hortum başlığından basınçlı havayla kum püskürtülmesi yoluyla aşındırılması veya betonun kesilmesidir.KÜBİK AGREGA : Üç boyutu(eni, boyu, ve kalınlığı) birbirine yaklaşık eşit olan agregadır.KÜR : Çimentonun yeterli hidratasyonunu sağlamak, betonda tam ve uygun sertleşme elde edebilmek için, yerleştirme işleminden hemen sonra başlanarak taze betonun yeterli süre belirli sıcaklık ve nem altında tutulmasıdır.LİFLİ BETON : Dağılmış gelişigüzel yönlenmiş lif ihtiva eden betondur.LOS ANGELES AŞINMA DENEYİ : Agreganın aşınmaya dayanıklılığının belirlenmesinde kullanılan deney yöntemlerinden biriMICIR : 4-32 mm dane çaplı kırmataşMOLOZ : Yapım yıkım artığıÖNDÖKÜMLÜ BETON(PREKAST): Daha önce dökülüp sonra yerine konan bir yapı bileşenini oluşturan betondur.ÖNGERİLMELİ BETON : Elemana gelecek yüklerin etkilerinin çeliğin beton içinde gerilmesi ile istenen şekilde dengelendiği betondur.PERMEABİLİTE : GeçirgenlikPLASTİK ÇATLAK : Henüz yerleştirilmiş plastik haldeki taze betonun yüzeyinde meydana gelen çatlaktır.PLASTİSİTE : Yeni karıştırılmış betonun veya harcın deformasyona karşı direncini ve kalıplanabilme şartlarını belirleyen özelliğidir.POISSON ORANI : Beton numunelerine elastik bölgede basınç gerilmeleri uygulandığında deney numunelerinde meydana gelen enine birim uzamanın boyuna birim kısalmaya mutlak değerce oranıPOROZİTE : 1- Gözeneklilik2- Bir boşluğun birim dolu hacmine oranıPORTLANT ÇİMENTOSU 32.5: Portlant çimentosu klinkeri ve alçı taşının birlikte, puzolanik madde katılmadan öğütülmesi sonucu elde edilen, 28 günlük basınç mukavemeti en az 325 kg/cm2 (32.5N/mm2) olan portlant çimentosudur.PREFABRİKASYON : Önyapım, ön üretimPREKAST : Önceden dökülmüş PRİZ : Beton ve harçlarının katılaşmaya başlama süresiPRİZ BAŞLAMA SÜRESİ : Beton karılırken suyun çimentoya temas ettiği andan itibaren betondan elenerek ayrılmış olan harcın, çapı 6,175 mm olan bir sondanın daldırılmasına karşı 5kg/cm2 (0,5 N/mm2)’ lik bir mukavemet kazanmasına kadar geçen süredir.PRİZ BİTME SÜRESİ : Beton karılırken suyun çimentoya temas ettiği andan itibaren betondan elenerek ayrılmış olan harcın, çapı 6,175 mm olan bir sondanın daldırılmasına karşı 35kg/cm2 (3,5 N/mm2)’ lik bir mukavemet kazanmasına kadar geçen süredir.PUZZOLAN : Kendisinin bağlayıcı karakteri çok az olan veya hiç olmayan ancak ince olarak öğütülmüş halde veya ortamda nem bulunması halinde kalsiyum hidroksitle normal sıcaklıklarda reaksiyona girerek bağlayıcı nitelikleri olan bileşikleri meydana getirme yeteneğine sahip silisli veya silisli ve alüminli bir malzemedir. PÜSKÜRTME BETON : Basınçlı hava kullanımı yoluyla işlem uygun olarak hazırlanmış yüzeyler üzerine püskürtülen ve püskürtme basıncıyla istenilen yüzeyler üzerine yapışan beton veya harçtır.SATIH VİBRATÖRÜ : Betonu sıkıştırmak için üst yüzeye uygulanan vibratördür.SLAMP : Çökme, betonun (kıvamının) ölçülebilen oturmasıSOĞUK DERZ : Beton dökümü sırasında uygulamadaki gecikme sebebiyle iki tabaka arasında meydana gelen derz veya süreksizliktir.STANDART SAPMA : Ortalama değerden sapmaların mertebesini gösteren istatistiki bir değerdir.TAŞ UNU : 0,25 mm göz açıklıklı kare gözlü elekten geçen ince malzemedir.TAZE BETON : Betonun karıştırma işlemi bittikten sonra sahip olduğu işlenebilirliği bir değişme olmadan koruyabildiği süre içindeki halidir.TEKRAR SIKIŞTIRMA : Yerleştirme ve ilk sıkıştırmadan sonra veya priz başlangıcından önce betona bir veya daha fazla vibrasyon uygulanmasıdır.TRAS : Bağlayıcı özelliği olan volkanik tüfTREMİ : Betonun su altında yerleştirilmesini sağlayan dökme hunisidir.TUVENAN : Dereden çıkarılmış, elenmemiş ve yıkanmamış, olduğu gibi kullanılan kum çakıl karışımı yapı malzemesiVAKUMLU BETON : Vakum yöntemiyle içindeki fazla suyun alınarak prizi çabuklaştıran, kalıp alma süresini kısaltan betonVİBRASYON : TitreşimVİBRATÖR : Taze betonun içindeki boşlukları ve hapsolmuş havayı azaltarak betonu sıkıştırmakta kullanılan titreşimli alettir.VİZKOZİTE : Bir sıvımsı maddenin akmaya gösterdiği karşı koyma