Püskürtme Beton Özellikleri

Püskürtme beton su, agrega, çimento ve isteğe bağlı olarak katkı karışımından oluşan harcın basınçlı hava ile istenilen bir yüzeye püskürtülmesi olarak tanımlanabilir. Püskürtme beton; yöntemleri ve uygulamadaki farklarından dolayı geleneksel betondan ayrı olarak tanımlanmasına sebep olmuştur. Ayrıca püskürtme beton ekipmanlarından dolayı katkıların kullanımı da geleneksel betondakinden farklıdır.

Püskürtme beton standartlara uygun biçimde hazırlandığı ve uygulandığı takdirde diğer malzemelere göre daha iyi bir aderans özelliği sergileyen sağlam ve dayanıklı bir yapı malzemesidir.

Günümüz teknolojisinde püskürtme betonun özelliklerini geliştirmek ve iyileştirmek için pek çok katkı mevcuttur. Bu katkıların püskürtme betonun sahip olması istenilen özelliklere uygun olarak seçilmesi ve karışıma katılmadan önce mutlaka ön deneylerin yapılması gerekmektedir.

Amerika Beton Enstitüsü'nün (ACI) tanımına göre; püskürtme harç veya betonun bir yüzeye yüksek hızda hava basıncıyla püskürtülmesidir. Püskürtme beton, çoğu durumda kalıp işinin pahalıya mal olması veya pratik olmayan şekil vermede, çalışma alanında erişimin zor olduğu, zayıf tabakalar veya yeterli kalınlıkların gerekli olduğu veya normal olarak uygulanan tekniklerin işe yaramadığı durumlarda avantajlıdır. Püskürtmede sadece imal ve yerleştirme için küçük taşınabilen bir tesis gerektiğinden tüm bunlara ek olarak tasarruf mümkündür.

Püskürtmenin kuru karışım ve yaş karışım olmak üzere iki farklı tipi vardır. Kuru karışım işlemde, karışımdaki tüm malzemeler su katılmaksızın karıştırılır ve sonra su, karışım hortum ucundan hava basıncıyla dağıtılırken eklenir. Yaş karışım yöntemde, karışımdaki tüm malzemeler suyla kombine haldedir ve karışım yüzeye hortumdan hava basıncıyla ıslak olarak ilerleyerek püskürtülür.
Bu iki işlem arasında su ayrımından dolayı farklılıklar vardır. Yaş karışımın s/ç oranı genelde kuru karışım kompozisyonuna göre daha yüksektir. Sonuç olarak kuru karışım uygulamasının özellikleri ile yaş karışım karşılaştırıldığında düşük gözeneklilik, geçirgenlik, kuruma-büzülme ve düşük dayanımdır.

Püskürtme ekipmanlarının kısıtlamalarından dolayı püskürtme betonda katkıların kullanımı geleneksel betondakine benzemez. Katkıların arzu edilen özelliklerle başarılı olabilmeleri için öncelikle geniş alanlarda kullanılarak test edilmiş olmalıdır.

Püskürtme beton katkı maddeleri
Püskürtme beton özelliklerini iyileştirmek ve geliştirmek için çeşitli katkılar bulunmaktadır. Püskürtme beton karışımına herhangi bir katkı katılmadan evvel püskürtme betondan beklenilecek davranışa karar verilmelidir (erken dayanım, su geçirimsizlik, deformasyon kapasitesi, sertlik, beklenen kohezyon, adhezyon ve taşınabilirlik v.s.). Kullanılan katkıların başlıcaları: priz hızlandırıcılar, plastisiteyi arttırıcılar, stabilizörler, mikrosilikat, uçucu kül, çelik ve fiber katkılardır.

Çelik lif katkısı: Püskürtme betonda 60 N/mm2 gibi dayanımlar, çelik hasır kullanmadan sağlanabilmekte, böylelikle işçilik malzeme ve zamandan % 15-26'ya varan tasarruflar sağlanabilmektedir. Kazıdan sonra oluşacak zemin deformasyonları nedeniyle püskürtme betonun çatlayıp kazı ortamının yeniden havayla temas etmesini önlemek için püskürtme betonda esneklik ve enerji yutma özelliğinin kazandırılması ve su geçirimsizliğinin arttırılması gerekir. Daha yüksek mukavemetin erken sağlanmasıyla püskürtme beton kalınlığının % 20-25 oranında azalarak ekonomi sağlanabilir. Çelik lifler püskürtme betona yüksek darbe dayanımı, kesme dayanımı ve çekme dayanımı kazandırır, bu da daha az bir kalınlıkla daha fazla yükün taşınabilmesi demektir