Mozaik: Mistik Bir Hava 2011

MÖ. 5000 yılından itibaren Anadolu'da döşeme ve süsleme sanatı olarak ortaya çıkmış olan ve uygulandığı yöredeki malzeme çokluğuna göre değişik karakterler gösteren mozaik, Roma dönemi eserlerinde Tesserae adı verilen kesme mermer parçacıklarının bir arada kullanılmasıyla oluşturulmuş ve bu sanatın doruk noktasını yaşatmıştır. Roma döneminin abidevi mimarisini çağrıştıran ve günümüzde de hâlâ popülaritesini korumakta olan mozaik, tasarımındaki ince el işçiliği, renk kombinasyonları ve üzerindeki ışık gölge oyunları ile peyzaj mimarisinin yanı sıra artık ev içi zeminlerde de mistik dokusunu hissettiren bir malzeme olma özelliğine sahip.

Kullanıldığı mekana aydınlık ve ferah bir hava kazandırmanın yanı sıra kolay temizlenebilirlik özelliği ile kullanışlılığı da beraberinde getiren mozaik, çoğunlukla banyo ve mutfak gibi mekânlarda çeşitli renk ve motif seçeneği ile beraber sunulmaktadır. Mozaik zemin kaplamasında kullanılan taşlar, kullanıldığı mekânın yer kaybı yaratan girinti ve çıkıntılı bölümlerinde de oldukça rahat bir biçimde kullanıma elverişli bir malzemedir.

Mozaik zemin döşemesi somon, mavi, pembe, kahve ve beyaz olmak üzere ağırlıklı olarak açık tonların tercih edildiği giriş, salon, hol, banyo ve mutfak gibi iç mekâna ait bölümlerdeki kullanımının yanı sıra duvar ve havuz döşemesi ile bahçe, teras, balkon ve sahanlık gibi dış mekâna ait bölümlerde de kullanıma uygunluk gösterir. Mimari projedeki uygulama alanları belirlendikten sonra bilgisayar destekli olarak desen tasarımı uygulanan mozaik zemin kaplamasında, önce desenlere ait kalıplar imal edilerek uygulama zeminine serilir. Sonrasında taşlar tek tek elle dizilerek sertleşme sürecinin ardından dokunun temizliği yapılır ve kilitleme macunu uygulanır. Zemine döşenen taşlar, montörler tarafından tek tek elle toplanarak yine elle dizilir.

Çakıl Mozaik
Tarihteki ilk örneğini MÖ. 3000 yılı başlarında Persepolis sarayı platformunda gördüğümüz ve daha sonra sırasıyla Gordion, Assos, Teos, Erytrai, Tarsus ve Bergama'da izine rastladığımız çakıl mozaik, 18. yy. başında deniz ve dere kıyılarında bol miktarda bulunan ve suyun yüzlerce yıllık aşındırması sonucu eliptik formlara dönüşen çakıl taşları kullanılarak Akdeniz mimarisinin vazgeçilmez unsurlarından biri haline gelmiş ve dönemin yapılarında yoğun bir biçimde kullanılmaya başlanmıştır.

Akdeniz mimarisinin vazgeçilmez unsurlarından biri olarak değerinden hiçbir şey kaybetmeksizin günümüze kadar gelebilmiş olan çakıl mozaik, halk dilinde Podima döşeme, çakıl kakma, Rodos bezemesi, Karfato ve çivileme gibi isimlerle de anılmaktadır. Çakıl mozaik sanatında kullanılan taşların tamamı doğal form ve renklerde olup geçen 5000 yılda olduğu gibi bugün de tek tek elle toplanıp tek tek elle dizilmektedir.

Özellikle sıcak bir günün sonunda çakıl mozaik üzerine kova ile su döküldüğünde oluşan ani hava değişiminin insanı ferahlattığı eskiden beri bilinmektedir. Mozaik döşeme üzerinde çıplak ayakla yürünmesi halinde çakılın ayak tabanına yaptığı masaj ise Çin'de de binlerce yıldır uygulanan bir terapi tekniğidir. Günümüzde modern dekorasyon anlayışı ile bağdaştırılarak bir arada kullanılan ve çoğunlukla giriş, hol, bahçe, balkon, teras, sahanlık, havuz ve avlu gibi geniş zeminli alanlarda kullanılan çakıl mozaikte görülen stilize edilmiş çiçek ve yaprak gibi motif çeşitlemeleriyle mekanlarda tablosal görünümler oluşturulmakta.

Çakıl mozaik uygulama yöntemleri
Zemine uygulanacak olan çakıl mozaik için öncelikle hazırlanan mimari projede uygulama alanları belirlenerek bilgisayar destekli desen tasarımı yapılır. İkinci adım olarak desen kalıpları imal edilerek uygulama zeminine serilir ve daha sonra çakılların tek tek elle dizimine geçilir. Sertleşme sürecinin ardından dokunun temizliği yapılarak kilitleme macunu tatbik edilir.

Bir diğer yöntem ise çakılın file üzerine dikey olarak yapıştırılması yöntemidir. Bu uygulama derinliğin kısıtlı olduğu, birim m2ye düşen ağırlığın minimumda tutulmasının öngörüldüğü ya da çok uzak bölgelerdeki düşük metrajlı projelerde tercih edilmektedir. Siyah, beyaz, gri, bej, sarı ve kırmızı gibi renk tonlarının görüldüğü çakıl mozaik döşeme sisteminde kullanılan renkler tamamen çakılın doğal rengidir.