Tahrip edilen 400 bin yıllık Yarımburgaz Mağarası korumaya alındı

Geçmişi Paleolitik Çağ’a kadar uzanan ancak yıllardır film ve televizyon dizilerine sahne olan Yarımburgaz Mağarası’nda kameralar ‘stop’ dedi.

Radikal’in ‘Tarihi ceza’ manşeti üzerine 25 Nisan günü gezdikleri mağaradaki tahribatı yerinde gören 1 No’lu Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu nihai kararını verdi. Mağarada ‘Muhteşem Yüzyıl’ ve ‘ Leyla ile Mecnun ’ gibi dizilere çekim yapanlar için daha önce çıkan savcılığa suç duyurusu kararının devamı istendi. ‘Türk’ün Uzayla İmtihanı’ isimli televizyon dizisi için talep edilen çekim izni de reddedildi. Kurul ayrıca Başakşehir Belediyesi’nden tahribatın önüne geçilmesi için önlem alınmasını, mağara ve çevresi için çevre düzenlemesi yapılmasını, mağara çevresinde güvenlik önlemi alınarak, giriş ve çıkışların kontrol edilmesini istedi.

Kapı hem var hem yok
Yarımburgaz Mağarası, insanlık tarihinin 400 bin yıllık en eski yaşam alanlarından biri olarak kabul ediliyor ancak uzun yıllardır korunmuyor. Girişinde demir parmaklıklı bir kapı var ama her yeri kırılan parmaklıklardan içeri girmek zor değil. Yıllarca Türk sinemasına set olan tarihi mağara son dönemde dizi sektörünün uğrak yeri olmuştu. Muhteşem Yüzyıl dizisinin 43 ve 44. bölümlerindeki, Pargalı İbrahim’in tedavi edilerek ölümden kurtulduğu bazı sahneler bu mağarada çekildi.

İzinsiz çekim
Oysa 1. Derece Sit Alanı ve Korunması Gerekli Kültür Varlığı olarak tescilli mağarada çekim için izin alınmamıştı. Paleolitik Çağ arkeolojisi için önemli verilerin bulunduğu mağarada ateşler yakılmış, zemin kazılmış, tavanlarına sahneyi zenginleştirmek için yapay sarkıtlar konulmuştu.

Demir kapı kırılarak içeriye girilen mağarada Leyla ile Mecnun dizisinin de bir bölümü çekilmişti. Onlar da daha önce fresklerin bulunduğu duvara boyayla ‘Acil çıkış kapısı’ yazmışlardı. Radikal mağaradaki tahribatı ve olası cezayı, 25 Mart’ta manşetten duyurmuştu.

İstanbul 1 No’lu Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu Radikal ’in manşeti üzerine 24 Nisan günü Yarımburgaz Mağarası’na gitti. Üyeler dizilerin bıraktığı tahribatı yerinde gördü.

İncelemede 3 x 3 metre ölçülerinde Paleolitik zeminin kazıldığı, tavanlarına yapay sarkıtlar yapıldığı ve bunların mağara tavanında iz bıraktığı, duvarlarına yazılar yazıldığı tespit edildi. Daha önce de İstanbul Arkeoloji Müzesi tarafından hazırlanan raporda, “Alt galeriden kuzeydoğuya doğru geniş koridor takip edildiğinde 50 metre ileride tabanın kazıldığı ve doldurulduğunun görüldüğü, doldurma toprağın ıslak olmasından kazının yeni yapıldığının anlaşıldığı, çukur üzerinde mağara tavanında yer yer alçı izleri görüldüğü, dekor olarak kullanılan alçıların sökülerek temizlenmeye çalışıldığı” bildirilmişti.

Geri dönülmez zarar
1 No’lu Koruma Kurulu bu bilgilerin ışığında 10 Mayıs 2012 günü aldığı kararında şöyle dedi:
“Altınşehir Güventepe Mahallesi’nde yer alan Yarımburgaz Mağarası’na daha önce verilen zararlarla ilgili olarak suç duyurusu kararının devamına, mağaradaki film çekimleri sırasında tahrip olan yapının ilgili belediyece tekrar yapılmasına, bundan sonra mağarada yapılmak istenilen film, dizi çekimlerinin geri dönülmesi mümkün olmayan zararlar vereceği nedeniyle uygun olmadığına, mağara ve çevresinin bütününü kapsayacak bir çevre düzenlenmesi projesi hazırlanarak kurula iletilmesine, mağara ve çevresinde güvenlik önlemlerinin ilgili belediye tarafından alınmasına karar verildi.”